Nowotwory pochodzenia zawodowego wciąż stanowią jedno z największych wyzwań w dziedzinie ochrony zdrowia w miejscu pracy w Europie. Jednym ze sposobów na rozwiązanie tego problemu jest dostarczanie aktualnych i wiarygodnych danych na temat narażenia pracowników na zagrożenia, które mogą prowadzić do choroby. Dlatego też EU-OSHA przeprowadziła badanie narażenia pracowników na czynniki ryzyka zachorowania na nowotwór w Europie.
Cel badania
Badanie ma na celu lepsze określenie czynników ryzyka zachorowania na nowotwór odpowiedzialnych za większość przypadków narażenia, przedstawienie dokładnego i kompleksowego przeglądu, który może przyczynić się do opracowania środków zapobiegawczych, podnoszenia świadomości oraz kształtowania polityki, co ostatecznie pomoże w walce z nowotworami pochodzenia zawodowego.
Działanie to ma przyczynić się do wypełnienia ważnej luki informacyjnej, którą zidentyfikowano w wyniku różnych przeglądów dyrektywy w sprawie czynników rakotwórczych, mutagenów lub substancji reprotoksycznych.
Prace przygotowawcze do badania narażenia pracowników rozpoczęły się w 2020 r. Badanie opracowano i przetestowano, a następnie przeprowadzono je na losowej próbie tysięcy pracowników w sześciu państwach członkowskich UE: w Niemczech, Irlandii, Hiszpanii, we Francji, na Węgrzech i w Finlandii. Kwestionariusze opracowano z myślą o oszacowaniu prawdopodobnego narażenia pracowników na 24 znane czynniki ryzyka zachorowania na nowotwór, do których należą chemikalia przemysłowe, substancje i mieszaniny powstałe w wyniku procesów, a także fizyczne czynniki ryzyka.
Wpływ badania
Uczestników badania wybrano losowo w każdym kraju. Odpowiedzieli oni na szczegółowe pytania dotyczące zadań wykonywanych w pracy w ciągu ostatniego tygodnia roboczego oraz zastosowanych środków zapobiegawczych. Na podstawie otrzymanych odpowiedzi prawdopodobieństwo narażenia na czynniki ryzyka zachorowania na nowotwór oszacowano automatycznie za pomocą innowacyjnego narzędzia o nazwie Occupational Integrated Database Exposure Assessment System (OccIDEAS).
Dzięki informacjom uzyskanym w ramach badania, EU-OSHA jest w stanie zapewnić lepsze dane statystyczne i opracować informacje na potrzeby kształtowania polityki opartej na dowodach. Oczekuje się, że badanie to poprawi ochronę przed substancjami niebezpiecznymi i pomoże zmniejszyć liczbę przypadków nowotworów pochodzenia zawodowego. Może ono przyczynić się do realizacji szeregu działań przez:
- dostarczenie informacji na temat możliwych przyszłych propozycji zmian dyrektywy w sprawie czynników rakotwórczych, mutagenów lub substancji reprotoksycznych;
- rozwijanie działań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) w ramach europejskiego planu walki z rakiem;
- wspieranie lepszego zapobiegania chorobom związanym z pracą, w szczególności nowotworom pochodzenia zawodowego, co jest jednym z głównych celów strategicznych ram UE dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2021–2027;
- promowanie planu działania dotyczącego czynników rakotwórczych i przyczynianie się do jego realizacji;
- przedstawienie danych, które mogą pomóc w aktualizacji dyrektywy w sprawie azbestu w miejscu pracy;
- oferowanie informacji wspomagających prace grupy roboczej ds. chemikaliów w ramach Komitetu Doradczego ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy (ACSH).
Zgromadzone dane można również wykorzystać do opracowania i wspierania narzędzi monitorowania BHP, które są dostępne dla ogółu społeczeństwa. Ponadto, aby zwiększyć dostępność informacji, opracowuje i publikuje się sprawozdania zawierające analizy i zestawienia informacyjne.
Ogólnie rzecz biorąc, badanie narażenia pracowników jest ważnym źródłem danych dla decydentów, badaczy i pośredników, którzy mogą ustalać priorytety oraz podejmować terminowe i odpowiednie działania w celu zmniejszenia liczby przypadków nowotworów pochodzenia zawodowego.
Analiza wstępnych ustaleń z badania
Według pierwszych wyników badania narażenia pracowników spośród 24 analizowanych czynników ryzyka zachorowania na nowotwór najczęstszymi prawdopodobnymi przypadkami narażenia zawodowego są: słoneczne promieniowanie ultrafioletowe (UV), emisje spalin z silników Diesla, benzen, frakcja respirabilna krzemionki krystalicznej (RCS) i formaldehyd.
Badanie dostarcza również informacji na temat pracowników, którzy w ciągu ostatniego tygodnia pracy byli narażeni na działanie wielu substancji, co oznacza narażenie na co najmniej dwa czynniki ryzyka zachorowania na nowotwór, które niekoniecznie występują w tym samym czasie lub w ramach tego samego procesu pracy. Z danych wynika, że ponad 60% pracowników wykonujących działalność górniczą i wydobywczą, a także budowlaną było narażonych na wiele czynników ryzyka. Badanie wykazało, że pracownicy w mikro lub małych zakładach pracy (zatrudniających mniej niż 50 pracowników) byli o 30% bardziej narażeni na co najmniej jeden czynnik ryzyka zachorowania na nowotwór, niż osoby pracujące w średnich lub dużych firmach. EU-OSHA przeanalizowała również dane dotyczące różnych okoliczności narażenia na każdy z czynników ryzyka.
Badanie narażenia pracowników przeprowadzili wyszkoleni lokalni ankieterzy w okresie od września 2022 r. do lutego 2023 r. z wykorzystaniem CATI (wspomaganego komputerowo wywiadu telefonicznego). Po zakończeniu prac w terenie i etapów kontroli jakości udostępniono do analizy 24 402 ważne wywiady. Populacja objęta badaniem obejmuje osoby w wieku co najmniej 15 lat, pracujące we wszystkich sektorach działalności gospodarczej we wszystkich wymienionych sześciu państwach członkowskich UE. Badanie obejmuje osoby prowadzące działalność na własny rachunek oraz pracowników w organizacjach różnych wielkości. Pytania przetłumaczono z języka angielskiego na odpowiednie języki narodowe.
