Könnun á útsetningu starfsmanna fyrir áhættuþáttum krabbameins í Evrópu

Markmið könnunarinnar

Könnunin miðar að því að bera kennsl á áhættuþætti krabbameins sem bera ábyrgð á flestum váhrifunum, veita nákvæma og yfirgripsmikla yfirsýn sem getur stuðlað að fyrirbyggjandi aðgerðum, vitundarvakningu og stefnumótun, og að lokum hjálpað til við baráttuna gegn atvinnutengdu krabbameini.

Þessi starfsemi miðar að því að fylla í mikilvægan upplýsingagalla sem kom í ljós við endurskoðun á tilskipuninni um krabbameinsvaldandi, stökkbreytandi eða æxlunareitruð efni (e. Carcinogens, Mutagens or Reprotoxic substances Directive - CMRD).

Undirbúningsvinna fyrir WES könnunina hófst árið 2020 og hefur könnunin verið síðan þróuð, prófuð og framkvæmd með slembiúrtaki af þúsundum starfandi einstaklinga í sex aðildarríkjum ESB: Þýskaland, Írland, Spánn, Frakkland, Ungverjaland og Finnland. Spurningalistarnir voru þróaðir til að meta líklega útsetningu starfsmanna fyrir 24 þekktum áhættuþáttum krabbameins, þ.m.t. iðnaðaríðefni, efni sem myndast við vinnslu og blöndur, ásamt eðlisfræðilegum áhættuþáttum.

Áhrif könnunarinnar

Þátttakendur í könnuninni voru valdir af handahófi í hverju landi og svöruðu ítarlegum spurningum um þau verkefni sem þeir luku á undangenginni vinnuviku og um fyrirbyggjandi aðgerðir sem gripið var til. Miðað við svörun þeirra voru líkur á útsetningu fyrir áhættuþáttum krabbameins sjálfkrafa metnar með því að nota nýstárlegt tæki sem kallast Vinnuhæft samþætt gagnagrunnsmatskerfi fyrir útsetningu (e. Occupational Integrated Database Exposure Assessment System - OccIDEAS).

Með upplýsingum úr könnuninni getur EU-OSHA veitt betri tölfræðileg gögn og þróað innsýn fyrir gagnreynda stefnumótun. Gert er ráð fyrir að þessi könnun muni bæta vörn gegn hættulegum efnum og hjálpa til við að draga úr vinnutengdum krabbameinstilfellum. Könnunin getur stuðlað að nokkrum aðgerðum með því að:

• veita upplýsingar um hugsanlegar breytingartillögur um hugsanlegar breytingar á tilskipuninni um krabbameinsvaldandi, stökkbreytandi eða æxlunareitruð efni (CMRD),
• að efla vinnuverndaraðgerðir samkvæmt áætlun Evrópu um baráttuna gegn krabbameini,
• styðja við betri forvarnir gegn vinnutengdum sjúkdómum, einkum krabbameini, sem er eitt af lykilmarkmiðum stefnumótunarramma ESB um heilbrigði og öryggi á vinnustöðum 2021-2027,
• efla og leggja af mörkum til Vegvísis krabbameinsvalda,
• framsetning gagna sem geta hjálpað til við uppfærslu á tilskipuninni um asbest á vinnustað;
• bjóða upp á upplýsingar sem stuðla að starfi efnavinnuhóps ráðgjafarnefndar um öryggi og heilbrigði (e. Advisory Committee for Safety and Health - ACSH).

Gögnin sem safnað er er einnig hægt að nota til að þróa og fóðra vöktunarverkfæri vinnuverndarkerfisins, sem almenningur getur nálgast. Verið er að þróa og birta skýrslur með greiningu og staðreyndum til að gera upplýsingar aðgengilegri.

Á heildina litið er WES könnunin mikilvæg gagnalind fyrir stefnumótendur, vísindamenn og milliliði sem geta forgangsraðað og gripið til tímanlegra og viðeigandi aðgerða til að draga úr atvinnutengdu krabbameini.

Að skoða fyrstu niðurstöður rannsóknarinnar

Fyrstu niðurstöður WES bentu á útfjólubláa (UV) geislun frá sólarorku, útblástursútblástur dísilvéla, bensen, öndunarhæfan kristallaðan kísil (RCS) og formaldehýð sem algengustu og líklegustu váhrifin í starfi meðal 24 krabbameinsáhættuþátta sem greindir voru. 

Könnunin veitir einnig upplýsingar um starfsmenn sem eru með margvíslega útsetningu á síðustu vinnuviku sinni, sem þýðir útsetning fyrir að minnsta kosti tveimur áhættuþáttum krabbameins, sem ekki endilega eiga sér stað á sama tíma eða í sama vinnuferli. Gögnin sýna að meira en 60% starfsmanna í námu- og námuvinnslu og í byggingarstarfsemi voru með margvíslega áhættuþætti. Könnunin leiddi í ljós að starfsmenn á ör- eða litlum vinnustað (með færri en 50 starfsmenn) voru 1,3 sinnum líklegri til að verða fyrir einum eða fleiri krabbameinsáhættuþáttum en þeir sem starfa í meðalstórum eða stórum fyrirtækjum. EU-OSHA hefur einnig greint gögn um mismunandi aðstæður við útsetningu fyrir hverjum áhættuþætti. 

WES könnunin var framkvæmt af þjálfuðum staðbundnum viðmælendum frá september 2022 til febrúar 2023 með því að nota tölvustýrð símaviðtöl (e. Computer Assisted Telephone Interview - CATI). Eftir að lokið var við vettvangs- og gæðaeftirlitsstig voru 24.402 gild viðtöl gerð aðgengileg til greiningar. Könnunin tekur til einstaklinga 15 ára eða eldri sem starfa í öllum atvinnugreinum í sex aðildarríkjum ESB sem nefnd eru. Rannsóknin tekur til sjálfstætt starfandi einstaklinga og starfsmanna hjá fyrirtækjum og stofnunum í öllum stærðum. Spurningarnar voru þýddar úr ensku yfir á viðkomandi þjóðtungu.