©EU-OSHA/Adam Skrzypczak
Zgodnie ze strategicznymi ramami UE dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2014 – 2020, jednym z priorytetów EU-OSHA jest wspieranie profilaktyki chorób związanych z pracą. Ma to na celu nie tylko poprawę życia poszczególnych pracowników, ale również zminimalizowanie kosztów dotyczących chorób i zgonów związanych z pracą.
W ciągu ostatnich 10 lat liczba wypadków w miejscu pracy zmniejszyła się o 25%. Szacuje się jednak, że nadal każdego roku za 2,4 mln zgonów na całym świecie odpowiadają choroby związane z pracą, z których 200 000 przypadków ma miejsce w Europie.
Praca EU-OSHA w zakresie chorób związanych z pracą ma na celu zapewnić podstawę naukową dla profilaktyki, polityki i praktyki. Kolejnym istotnym celem jest zapewnić lepszy przegląd zakresu obciążenia zawodowego wywołanego chorobą.
Choroby związane z pracą obejmują:
- Zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego
- Stres oraz choroby psychiczne
- Nowotwory pochodzenia zawodowego
- Choroby skóry
- Choroby związane z pracą wywołane czynnikami biologicznymi
Obecne projekty
W 2015 r. EU-OSHA rozpoczęła projekt, który obejmuje trzy obszary badań, polityki i praktyki w zakresie chorób związanych z pracą:
Definicje i przepisy
„Choroba związana z pracą” to każda choroba wywołana czynnikami miejsca pracy lub przez nie zaostrzona. Dotyczy to wielu chorób, których przyczyny są bardziej złożone, w tym połączenie czynników zawodowych i niezwiązanych z pracą.
„Choroba zawodowa” to każda choroba wywołana głównie przez narażenie w miejscu pracy na fizyczne, organizacyjne, chemiczne lub biologiczne czynniki ryzyka lub na połączenie tych czynników. Choroby zawodowe to głównie te wymienione w przepisach krajowych jako wynikające z narażenia w miejscu pracy na czynniki ryzyka. Uznanie choroby zawodowej może być związane z odszkodowaniem, jeśli jasne jest, że istnieje związek przyczynowy między narażeniem zawodowym i chorobą.
Europejski wykaz chorób zawodowych przedstawia zalecenia dotyczące tego, które choroby zawodowe należy umieścić w krajowych wykazach sporządzanych przez państwa członkowskie. Formułuje również zalecenia na temat wprowadzania przepisów w zakresie odszkodowania, profilaktyki i gromadzenia danych statystycznych.
Wytyczne na poziomie UE oraz na poziomie krajowym określają diagnostyczne kryteria i kryteria narażenia w celu uznania choroby związanej z pracą za wymienioną w wykazie chorobę zawodową. Dodatkowe kryteria mają zastosowanie w przypadku odszkodowania, głównie związane z minimalnym stopniem urazu lub niezdolnością do pracy. Wiele państw członkowskich publikuje dane na temat uznanych chorób zawodowych w corocznych sprawozdaniach, na przykład w sprawozdaniach na temat stanu bezpieczeństwa i zdrowia w pracy.
Co powoduje choroby w miejscu pracy?
Wiele rodzajów chorób, w tym, nowotwory, zaburzenia układu oddechowego, choroby układu krążenia, choroby skóry, zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego i problemy natury psychicznej mogą być spowodowane lub zaostrzone przez pracę. Chociaż główne przyczyny takich chorób mogą być złożone, można wskazać pewne narażenia w miejscu pracy, które przyczyniają się do rozwoju lub postępu choroby, np.:
- substancje niebezpieczne, takie jak czynniki chemiczne i biologiczne, w tym substancje rakotwórcze
- promieniowanie, w tym promieniowanie jonizujące i słoneczne promieniowanie ultrafioletowe
- czynniki fizyczne, w tym wibracje, hałas, ręczne podnoszenie ciężarów oraz siedzący tryb pracy
- czynniki związane z organizacją pracy i czynniki dotyczące zagrożenia psychospołecznego, takie jak praca zmianowa i stres.
Ważne jest, aby ściśle monitorować zagrożenia związane z takimi rodzajami narażenia oraz ich połączeniami ze sobą i zmieniającymi się harmonogramami pracy.
Zwiększanie świadomości i promocja profilaktyki
Dobre praktyki na poziomie przedsiębiorstwa obejmują promowanie kultury zapobiegania zagrożeniom oraz dobrego samopoczucia w miejscu pracy. Istotne jest również, aby przedsiębiorstwa oceniały i zarządzały zagrożeniami oraz przestrzegały hierarchii środków prewencyjnych.
Inne sposoby na ograniczenie występowania chorób związanych z pracą to stosowanie aktywnego monitorowania w celu zapobiegania pogarszaniu się stanu zdrowia oraz wspieranie zdrowszego miejsca pracy poprzez działania promujące zdrowie w miejscu pracy.
