Οι πολύ μικρές και οι μικρές επιχειρήσεις (ΠΜΜΕ) αποτελούν παράγοντες ώθησης της οικονομικής ανάπτυξης, της καινοτομίας, της απασχόλησης και της κοινωνικής ένταξης και αποτελούν τον πυλώνα της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Συχνά, στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις (ΠΜΜΕ) το θέμα της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία (ΕΑΥ) αντιμετωπίζεται πλημμελώς, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ατυχημάτων στον χώρο εργασίας και εμφάνισης προβλημάτων υγείας που συνδέονται με την εργασία. Το εν λόγω ζήτημα αποτελεί προτεραιότητα των εθνικών στρατηγικών για την ΕΑΥ, του στρατηγικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.
Το μεγάλης εμβέλειας έργο του EU-OSHA "Βελτίωση της ΕΑΥ στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις" (2014-18) στόχευε στον προσδιορισμό των βασικών παραγόντων επιτυχίας σε επίπεδο πολιτικής, στρατηγικής και πρακτικών λύσεων για τη βελτίωση της ΕΑΥ στις ΠΜΜΕ της Ευρώπης.
Τι προκύπτει από την έρευνα σχετικά με την ΕΑΥ στις ΠΜΜΕ;
Στην πρώτη φάση του έργου διαπιστώθηκε το μέγεθος των προκλήσεων που αντιμετώπισαν οι ΠΜΜΕ στην Ευρώπη όσον αφορά την ΕΑΥ και ορισμένοι από τους παράγοντες στους οποίους οφείλεται η πλημμελής διαχείριση της ΕΑΥ στις εν λόγω επιχειρήσεις. Στη βιβλιογραφική ανασκόπηση Πλαίσια και μέτρα επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις στην ΕΕ καταδεικνύεται μια "γενικότερη και πολύπλευρη έλλειψη πόρων", λόγω της οποίας ένα αξιόλογο ποσοστό ΠΜΜΕ καταφεύγει σε αθέμιτες επιχειρηματικές στρατηγικές. Τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών των επιχειρήσεων είναι η δυσχερής οικονομική τους θέση, η ανασφάλειά τους ως προς την οικονομική τους επιβίωση, η έλλειψη επένδυσης στην ΕΑΥ, οι ανεπαρκείς γνώσεις, η ελλιπής ενημέρωση και ικανότητα των ιδιοκτητών/διαχειριστών και, τέλος, οι στάσεις και οι προτεραιότητες που δεν ευνοούν την ΕΑΥ.
Η προοπτική στον χώρο εργασίας
Οι στάσεις και η πρακτικές ως προς την ΕΑΥ στις ΠΜΜΕ διερευνήθηκαν μέσα από 360 διεξοδικές συνεντεύξεις τόσο με εργαζόμενους όσο και με ιδιοκτήτες/διαχειριστές. Στις συχνά παρατηρούμενες στάσεις περιλαμβάνεται μια ιδιαίτερα αντιδραστική προσέγγιση σε θέματα ΕΑΥ: η αντίληψη ότι η "κοινή λογική" αποτελεί επαρκές μέτρο ΕΑΥ και η πεποίθηση ότι οι κίνδυνοι αποτελούν "μέρος της δουλειάς". Ωστόσο, διαπιστώθηκαν και παραδείγματα ορθών πρακτικών.
Διαβάστε την έκθεση Ασφάλεια και υγεία στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις στην ΕΕ: η οπτική από την πλευρά του χώρου εργασίας.
Υπάρχουν ορθές πρακτικές επάνω στις οποίες μπορούμε να βασιστούμε;
Υπάρχουν ποικίλα παραδείγματα επιτυχών πολιτικών, στρατηγικών και εργαλείων σε θέματα ΕΑΥ από όλη την Ευρώπη που στοχεύουν στην ΕΑΥ στις ΠΜΜΕ. Περισσότερες από 40 τέτοιου είδους παρεμβάσεις περιγράφονται διεξοδικά στην Ασφάλεια και υγεία στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις στην ΕΕ: από την πολιτική στην πράξη — περιγραφή παραδειγμάτων ορθής πρακτικής.
Τα παραδείγματα ορθής πρακτικής διερευνήθηκαν περαιτέρω για να καθοριστεί "τι είναι αποτελεσματικό, για ποιον και υπό ποιες συνθήκες", συμπεριλαμβανομένης της μεγάλης πιθανότητας τα εν λόγω παραδείγματα να έχουν θετικό αντίκτυπο και να μπορέσουν να μεταφερθούν και σε άλλους εργασιακούς χώρους.
Διαβάστε την έκθεση Από την πολιτική στην πράξη: πολιτικές, στρατηγικές, προγράμματα και δράσεις για τη στήριξη της ΕΑΥ στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, στην οποία διερευνώνται επίσης οι εμπειρίες των εμπλεκόμενων σε θέματα ΕΑΥ οι οποίοι συνεργάζονται με τις ΠΜΜΕ.
Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι οι ΠΜΜΕ ανταποκρίνονται στις πολιτικές και παρεμβάσεις σε θέματα ΕΑΥ;
Τα συνολικά αποτελέσματα του έργου έχουν αναλυθεί και παρέχουν τεκμηριωμένες συστάσεις για την ανάπτυξη αποτελεσματικότερων προγραμμάτων πολιτικής και παρεμβάσεων για τη βελτίωση της ΕΑΥ στις ΠΜΜΕ. Ασφάλεια και υγεία στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις στην ΕΕ: Στην τελική έκθεση του τριετούς έργου SESAME τονίζεται η σημασία:
- της συμμετοχής όλων των βασικών ρυθμιστικών φορέων,
- της ενίσχυσης των ρυθμιστικών επιθεωρήσεων,
- της παροχής βιώσιμων, εύκολα εφαρμόσιμων και προσαρμόσιμων λύσεων,
- της καλύτερης ενσωμάτωσης της ΕΑΥ σε ειδικά για κάθε κλάδο εκπαιδευτικά συστήματα,
- της συμμετοχής των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των οργανώσεων εργοδοτών στην ανάπτυξη πολιτικών που μπορούν να προσεγγίσουν της ΠΜΜΕ,
- της ύπαρξης καλύτερων διαδικασιών στην αλυσίδα εφοδιασμού.
Ο EU-OSHA συνδράμει τις ΠΜΜΕ να αξιολογούν τους κινδύνους στον χώρο εργασίας τους
Η ορθή εκτίμηση των κινδύνων αποτελεί προϋπόθεση για υγιείς χώρους εργασίας. Ωστόσο, η διενέργεια εκτιμήσεων κινδύνων ενδέχεται να προσκρούσει σε αρκετές δυσκολίες, ειδικότερα για ΠΜΜΕ που ενδέχεται να αντιμετωπίζουν έλλειψη πόρων ή τεχνογνωσίας για την αποτελεσματική εκτίμηση κινδύνων.
Για τον σκοπό αυτό αναπτύχθηκε από τον EU-OSHA η Επιγραμμική πλατφόρμα διαδραστικής εκτίμησης κινδύνων (OiRA). Η OiRA αποτελεί την πρώτη πρωτοβουλία σε επίπεδο ΕΕ που ενθαρρύνει τις ΠΜΜΕ (ιδίως μέσω των κρατών μελών και των κοινωνικών εταίρων σε επίπεδο ΕΕ και σε επίπεδο κρατών μελών) να αξιολογούν τους κινδύνους τους.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εκτίμηση κινδύνου στον εργασιακό χώρο, διαβάστε το συναφές άρθρο στην ιστοσελίδα OSHWik.