EU-OSHA is in 2017 gestart met een vierjarig onderzoek naar werkgerelateerde aandoeningen aan het bewegingsapparaat, dat tot eind 2020 loopt. Het onderzoek is de opmaat naar de campagne 2020-2022 voor een gezonde werkplek van EU-OSHA, die zich toespitst op aandoeningen aan het bewegingsapparaat.
De activiteit heeft tot doel de preventie van aandoeningen aan het bewegingsapparaat en het beheer van chronische werkgerelateerde aandoeningen aan het bewegingsapparaat op de werkvloer te bevorderen en te ondersteunen. Dit gebeurt door goede praktijken voor nationale instanties, werkgevers en sectorale organisaties vast te stellen, deze meer onder de aandacht te brengen en richtsnoeren hiervoor te geven.
De doelstellingen van de activiteit zijn:
- met behulp van bestaande onderzoeken en nieuwe gegevens tot een beter inzicht te komen in de onderliggende oorzaken van aandoeningen aan het bewegingsapparaat in uiteenlopende sectoren en beroepen;
- succesvolle initiatieven tot het voorkomen en beheersen van aandoeningen aan het bewegingsapparaat vast te stellen en deze bekend te maken onder een groter publiek;
- beleidsmakers en beroepsbeoefenaars op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk (VGW) aan te zetten tot discussie over het ondersteunen van nationale preventieve maatregelen;
- de succesvolle langetermijnre-integratie van werknemers met aandoeningen aan het bewegingsapparaat te bevorderen door het vaststellen van doeltreffende regelingen en maatregelen.
De onderzoekstaken omvatten literatuuronderzoeken, het verzamelen en analyseren van gegevens, casestudies, het vaststellen van beste praktijken, praktische tools en opleidings- en bewustmakingsmaterialen.
Het project en andere activiteiten lopen over meerdere sporen.
Onderzoek, beleid en praktijk op het gebied van preventie van aandoeningen aan het bewegingsapparaat
Werkgerelateerde aandoeningen aan het bewegingsapparaat blijven een grote zorg, ondanks het feit dat er decennialang is geïnvesteerd in de preventie van deze aandoeningen op alle niveaus. Dit project bestudeert waarom dit is en beveelt nieuwe benaderingen van het probleem aan, meer bepaald:
- werken aan een beter inzicht in opkomende risico's en factoren die kunnen leiden tot werkgerelateerde aandoeningen aan het bewegingsapparaat;
- de hiermee samenhangende uitdagingen vaststellen;
- hiaten in de huidige strategieën in beleid en op de werkvloer vaststellen;
- de doeltreffendheid en de kwaliteit van maatregelen op de werkvloer en risicobeoordelingen nagaan.
Overzicht van feiten en cijfers over aandoeningen aan het bewegingsapparaat
Om beleidsmakers op EU- en nationaal niveau te ondersteunen, is het noodzakelijk dat we een nauwkeurig beeld krijgen van de prevalentie en kosten van en de demografische gegevens over aandoeningen aan het bewegingsapparaat in Europa.
Het project voorziet in deze noodzaak door gegevens van relevante en betrouwbare officiële bronnen samen te brengen en te analyseren om tot een beter inzicht te komen in de onderliggende oorzaken van aandoeningen aan het bewegingsapparaat. Dit vergemakkelijkt en bevordert de ontwikkeling van meer en gerichtere beleidsinstrumenten op EU- en nationaal niveau.
Het project beoogt verder een snellere identificatie van nieuwe en opkomende risico's op het werk mogelijk te maken, zodat men beter in staat zal zijn tijdige en doeltreffende maatregelen te treffen.
Werken met chronische aandoeningen aan het bewegingsapparaat
Veiligheid en gezondheid op het werk is van belang bij inspanningen om werknemers met pijnlijke aandoeningen aan het bewegingsapparaat te helpen aan het werk te blijven en om ervoor te zorgen dat hun gezondheidstoestand niet verder verslechtert door hun werk. Hiertoe wordt gekeken welke aanpassingen nodig en geschikt zijn om werknemers in staat te stellen aan het werk te blijven.
Dit onderzoek bouwt voort op het onderdeel "terugkeer naar werk" van het project inzake gezondheid en veiligheid van oudere werknemers. Met het project wordt beoogd de kennis te vergroten en de toegang tot belangrijke informatie te verbeteren om personen met pijnlijke aandoeningen aan het bewegingsapparaat aan het werk te houden.
Er wordt gekeken naar praktische oplossingen, waaronder eenvoudige maatregelen om personen te helpen aan het werk te blijven en een hulpmiddel om werknemers ertoe aan te moedigen symptomen vroeg te melden.
Opleidingsmiddelen voor de werkvloer
Er worden hulpmiddelen verstrekt die kunnen worden gebruikt ter ondersteuning van beroepsopleidingen en introductiecursussen, bij veiligheidsbriefings en voor discussies op de werkvloer over veiligheid en gezondheid op het werk. Deze bouwen voort op reeds geproduceerd ondersteunend materiaal voor leraren die klasactiviteiten over aandoeningen aan het bewegingsapparaat organiseren voor leerlingen van 7 tot 11 jaar en daarbij gebruikmaken van Napo-films.
De film Napo in "vertil je niet!" is geheel gewijd aan aandoeningen aan het bewegingsapparaat en Napo in … een gezonde toekomst tegemoet bevat scènes over aandoeningen aan het bewegingsapparaat. Iedere relevante scène in de films heeft een opleidingsactiviteit met leerdoelstellingen en een activiteitenoverzicht. Het materiaal is ideaal voor discussies of groepsactiviteiten na het bekijken van de Napo-film.
Het project biedt ook "situatiekaarten" waarop echte werksituaties in combinatie met aandoeningen aan het bewegingsapparaat worden beschreven. Deze kaarten zijn eveneens ideaal voor groepsgesprekken. Iedere kaart bevat afdoende informatie om inzicht te krijgen in het probleem en de situatie; de deelnemers kunnen vervolgens samen oplossingen zoeken.
Toolbox voor de preventie van aandoeningen aan het bewegingsapparaat
Er is een reeks praktische tools verzameld om de kennis van aandoeningen aan het bewegingsapparaat te vergroten en de preventie hiervan op de werkvloer te ondersteunen.
Het voornaamste projectresultaat is een voor het publiek toegankelijke database met links naar bestaande Europese informatiebronnen over aandoeningen aan het bewegingsapparaat:
- publicaties
- casestudies
- richtsnoeren,
- praktische tools
- audiovisueel materiaal
Diversiteit onder het personeel en aandoeningen aan het bewegingsapparaat
De diversiteit op de Europese arbeidsmarkt wordt steeds groter als gevolg van:
- de toestroom van migrerende werknemers en vluchtelingen;
- het groeiende aantal migrerende werknemers van de tweede generatie;
- meer vrouwen op de arbeidsmarkt;
- meer ouderen dankzij beleid voor actief ouder worden;
- een grotere zichtbaarheid en participatie van LHBTI-werknemers;
- een grotere participatie van werknemers met een handicap.
Deze groepen werken vaak in arbeidsomstandigheden die minder gunstig zijn dan gemiddeld. Zij worden vaak aangetroffen in specifieke sectoren of banen die geassocieerd worden met slechte arbeidsomstandigheden, een groter risico op aandoeningen aan het bewegingsapparaat en grotere gezondheidseffecten.
Dit project presenteert bewijs voor het verband tussen aandoeningen aan het bewegingsapparaat en diversiteit onder het personeel en stelt goede praktijken op dit terrein vast, met speciale aandacht voor migrerende, vrouwelijke en LHBTI-werknemers.
Gezondheid van het bewegingsapparaat en toekomstige werknemers
Beschikbare informatiebronnen:
- OSHwiki-artikel over aandoeningen aan het bewegingsapparaat bij kinderen en jongeren (Musculoskeletal Disorders in Children and Young People)
- OSHwiki-artikel over het Finse initiatief “Scholen en leerlingen in beweging” (Schools and Students on the Move – A Finnish initiative)
- Discussienota over het Oostenrijkse model “School in beweging” dat inhoudt dat goede scholen ervoor zorgen dat aan de natuurlijke bewegingsbehoefte van kinderen wordt voldaan (The Austrian ‘Moving School’ model: good schools enable children to live out their natural need for exercise)
Langdurige statische houdingen en aandoeningen aan het bewegingsapparaat
Steeds meer aandacht gaat uit naar aandoeningen aan het bewegingsapparaat die samenhangen met langdurig zitten of staan.
Langdurig zitten gebeurt steeds meer (bv. in kantoorwerk), maar er wordt weinig praktisch advies geboden over preventie. Langdurig staan is een risicofactor voor pijn in de onderrug en aandoeningen aan de onderste ledematen.
Bij dit project wordt meer aandacht gevraagd voor en praktisch advies geboden over de risico's van langdurig in één houding zitten of staan en de oplossingen hiervoor.
OSHwiki-artikelen:
Participatieve ergonomie ter preventie van aandoeningen aan het bewegingsapparaat
"Participatieve ergonomie" verwijst naar de gezamenlijke inspanning van werknemers, leidinggevenden en andere relevante partijen om werkgerelateerde risico's die tot letsels en gezondheidsproblemen kunnen leiden, te identificeren en vervolgens aan te pakken. De participanten worden ertoe aangemoedigd om de risico's op hun werk die aandoeningen aan het bewegingsapparaat kunnen veroorzaken of verergeren, te identificeren en weg te nemen.
Voorbeelden hiervan zijn onder meer werken in ongemakkelijke houdingen, repeterend werk verrichten en kracht moeten bijzetten. De procedure kan werkgevers leiden tot de meest doeltreffende oplossingen.
De procedure is echter weinig bekend en men weet niet goed hoe deze in de praktijk moet worden toegepast. Het project biedt informatie en eenvoudige hulpmiddelen om deze behoeften aan te pakken, waaronder casestudies.
Psychosociale risicofactoren en aandoeningen aan het bewegingsapparaat
Er zijn aanwijzingen dat psychosociale risico's en aandoeningen aan het bewegingsapparaat zo nauw met elkaar samenhangen dat zij het best samen kunnen worden aangepakt. De heersende opvatting is dat veel factoren tot het ontstaan van aandoeningen aan het bewegingsapparaat op het werk kunnen leiden, in het bijzonder fysieke aspecten (ongemakkelijke werkhoudingen, krachtige bewegingen, repeterende taken, enzovoorts).
Onlangs is er onderzoek gedaan naar de psychosociale factoren bij aandoeningen aan het bewegingsapparaat op het werk, zoals geringe baantevredenheid, tegenstrijdige eisen, weinig controle over werk en geringe sociale steun.
Dit project leidt tot een groter inzicht in het verband tussen psychosociale risico's en aandoeningen aan het bewegingsapparaat door richtsnoeren en voorbeelden van goede praktijken aan te reiken.
Thuiswerken
Telewerken heeft bedrijven geholpen zich aan te passen en de COVID-19-pandemie te overleven, maar het heeft werknemers een groter risico op aandoeningen aan het bewegingsapparaat en psychische problemen opgeleverd. EU-OSHA voert een aantal onderzoeksactiviteiten uit om deze manier van werken en de implicaties ervan voor de veiligheid en gezondheid op het werk grondiger te onderzoeken vanuit het perspectief van werknemers, werkgevers en beleidsmakers.
Bekijk de belangrijkste rapporten, aanverwante publicaties en praktische hulpmiddelen
OSHwiki-artikelen (alleen beschikbaar in het Engels):
Sectorale en thematische bronnen
Spier- en skeletaandoeningen zijn een bijzonder punt van zorg in sommige economische sectoren en voor werknemers in bepaalde beroepen. Er is onderzoek gedaan naar de gevolgen van spier- en skeletaandoeningen voor de verschillende sectoren en beroepen. De bevindingen worden gepresenteerd in de vorm van thematische artikelen en andere hulpmiddelen.