Έρευνα για τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους και την ψυχική υγεία

Ο EU-OSHA βασιζόμενος σε προηγούμενες δραστηριότητες στον τομέα των ψυχοκοινωνικών κινδύνων καθώς και σε σχετικά έργα που αφορούν τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τις μυοσκελετικές παθήσεις, υλοποιεί ερευνητικό έργο (2022-2025). Το έργο αυτό έχει ως στόχο την παροχή αξιόπιστων και διεξοδικών πληροφοριών σχετικά με τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους που σχετίζονται με την εργασία και την ψυχική υγεία στην εργασία για σκοπούς χάραξης πολιτικής, πρόληψης, ευαισθητοποίησης και πρακτικής εφαρμογής. Η δραστηριότητα αυτή συνδέεται επίσης με μια παράλληλη δραστηριότητα που διεξάγεται στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας.

Το έργο αυτό εντάσσεται στο πλαίσιο της εκστρατείας του EU-OSHA για τους «Ασφαλείς και Υγιείς Χώρους εργασίας» 2026-2028, η οποία επικεντρώνεται στην ψυχική υγεία και στους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους στην εργασία σε «νέες και παραμελημένες επαγγελματικές ομάδες, τομείς και δραστηριότητες».

Οι εργασίες αυτές εντάσσονται επίσης στο πλαίσιο της δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της ψυχικής υγείας.

Οι στόχοι της δραστηριότητας είναι οι εξής:

• η αξιοποίηση υφιστάμενων ερευνών και νέων στοιχείων για την καλύτερη κατανόηση των βαθύτερων αιτίων των ψυχοκοινωνικών κινδύνων και την ανάπτυξη αποτελεσματικών πρακτικών πρόληψης σε διάφορους κλάδους, επαγγέλματα και ομάδες·
• ο εντοπισμός επιτυχημένων πρωτοβουλιών για την πρόληψη και τη διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων που σχετίζονται με την εργασία και την προαγωγή της ψυχικής υγείας στην εργασία στο ευρύ κοινό·
• η βελτίωση της ενημέρωσης και η προαγωγή του διαλόγου μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής και των επαγγελματιών του τομέα επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας (ΕΑΥ) σε εθνικό επίπεδο σχετικά με θέματα πολιτικής και λήψης μέτρων πρόληψης.

Στα ερευνητικά καθήκοντα περιλαμβάνονται οι βιβλιογραφικές επισκοπήσεις, η συλλογή και η ανάλυση στοιχείων, ο εντοπισμός βέλτιστων πρακτικών, οι περιπτωσιολογικές μελέτες, τα πρακτικά εργαλεία και το υλικό ευαισθητοποίησης.

Το έργο καλύπτει τους ακόλουθους τομείς έρευνας:

Στοιχεία και αριθμοί σχετικά με τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους που σχετίζονται με την εργασία

Χρειαζόμαστε πληροφορίες σχετικά με τον επιπολασμό και το κόστος των ψυχοκοινωνικών κινδύνων που σχετίζονται με την εργασία σε ολόκληρη την Ευρώπη, προκειμένου να βοηθήσουμε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο να προσανατολίσουν καλύτερα τα μέσα και τις δράσεις τους. Ο συγκεκριμένος τομέας έρευνας χρησιμοποιεί επίσης τα αποτελέσματα της σφυγμομέτρησης για την ΕΑΥ 2022 του Έκτακτου Ευρωβαρόμετρου της ΕΕ και της έρευνας ESENER. Επιμέρους έρευνες συγκεντρώνουν και αναλύουν δεδομένα από συναφείς και αξιόπιστες επίσημες πηγές με στόχο να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα τον επιπολασμό και τις υποκείμενες αιτίες των ψυχοκοινωνικών κινδύνων που σχετίζονται με την εργασία. 

Πολιτική και πρακτική σχετικά με τη διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων που σχετίζονται με την εργασία

Ο εν λόγω τομέας έρευνας μελετά τους τρόπους με τους οποίους τα διάφορα κράτη μέλη προσεγγίζουν την πρόληψη των ψυχοκοινωνικών κινδύνων που σχετίζονται με την εργασία, περιγράφοντας δράσεις που έχουν αναληφθεί σε επιλεγμένα κράτη μέλη και προσδιορίζοντας τους παράγοντες επιτυχίας και τις προκλήσεις. 

Τομείς και ποικιλομορφία / ευάλωτες ομάδες 

Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι που σχετίζονται με την εργασία προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία σε ορισμένα επαγγέλματα. Σε ορισμένες ομάδες εργαζομένων όπου υπάρχει κίνδυνος το προσωπικό να αντιμετωπίσει τέτοιου είδους προβλήματα, οι κίνδυνοι δεν έχουν τύχει της δέουσας προσοχής.  Οι έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στον τομέα αυτό εξετάζουν τους τρόπους με τους οποίους οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι έχουν αντίκτυπο σε ορισμένους τομείς και επαγγέλματα καθώς και τις σχετικές πρακτικές πρόληψης. Στις ομάδες αυτές περιλαμβάνονται οι εργαζόμενοι με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, καθώς και οι εργαζόμενοι στους τομείς των κατασκευών και της γεωργίας. 

Ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι και υγεία

Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι οφείλονται στον κακό σχεδιασμό, την πλημμελή οργάνωση και διαχείριση της εργασίας, καθώς και στο ανεπαρκές κοινωνικό επαγγελματικό πλαίσιο, και ενδέχεται να έχουν αρνητικές ψυχολογικές, σωματικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Η έρευνα στον τομέα αυτό καλύπτει τη βελτίωση των γνώσεων σχετικά με τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους και την υγεία.

Βία και παρενόχληση

Οι έρευνες στον τομέα αυτό καλύπτουν τη βία που ασκείται από τρίτους, είτε αυτοί είναι ασθενείς, πελάτες ή άλλα μέλη του κοινωνικού συνόλου, τον εκφοβισμό και την παρενόχληση στον χώρο εργασίας, καθώς και τις σχέσεις μεταξύ επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας και την ενδοοικογενειακή βία. 

Επιστροφή στην εργασία και παροχή στήριξης στους εργαζομένους που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας 

Η έρευνα στον τομέα αυτό παρέχει ορθές πρακτικές για την υποστήριξη των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας, τα οποία μπορεί να σχετίζονται ή όχι με την εργασία, ούτως ώστε να παραμείνουν στην εργασία ή να καταφέρουν να επιστρέψουν στην εργασία μετά από αναρρωτική άδεια.

Μέθοδοι και εργαλεία

Ο τομέας αυτός παρέχει πόρους για τη διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων.