Onderzoek naar psychosociale risico’s en mentale gezondheid

Voortbouwend op zijn eerdere activiteiten op het gebied van psychosociale risico’s en relevante projecten inzake digitalisering en aandoeningen aan het bewegingsapparaat, leidt EU-OSHA een onderzoeksproject (2022-2025) dat ertoe strekt betrouwbare en diepgaande informatie te verstrekken over werkgerelateerde psychosociale risico’s en mentale gezondheid op het werk, voor beleids-, preventie-, bewustmakings- en praktijkdoeleinden. Deze activiteit houdt ook verband met een parallelle activiteit betreffende de gezondheids- en sociale zorgsector.

Dit onderzoek zal de basis vormen van de EU-OSHA-campagne voor een gezonde werkplek voor de periode 2026-2028, die zich toespitst op mentale gezondheid en psychosociale risico’s op het werk in “nieuwe en over het hoofd geziene beroepsgroepen, -sectoren en -gebieden”.

De werkzaamheden ondersteunen ook de actie van de Europese Commissie voor een alomvattende aanpak van mentale gezondheid.

De doelstellingen van deze activiteit zijn:

• gebruik te maken van bestaand onderzoek en nieuwe gegevens om meer inzicht te krijgen in de onderliggende oorzaken van psychosociale risico’s en in de doeltreffende preventiepraktijken in verschillende sectoren, beroepen en groepen.
• succesvolle initiatieven vast te stellen om werkgerelateerde psychosociale risico’s te voorkomen en te beheren en mentaal welbevinden op het werk bij een breed publiek te promoten.
• de kennis te verbeteren en gedachtenwisselingen aan te zwengelen bij beleidsmakers en beroepsbeoefenaars inzake veiligheid en gezondheid op het werk (VGW) over het beleid en de preventieve maatregelen op nationaal niveau.

Tot de onderzoekstaken kunnen onder meer literatuuronderzoek worden gerekend, alsmede het verzamelen en analyseren van gegevens, het identificeren van beste praktijken, casestudy’s, praktische hulpmiddelen en bewustmakingsmateriaal.

De volgende onderzoeksgebieden maken deel uit van dit project:

Feiten en cijfers over werkgerelateerde psychosociale risico’s

We hebben gegevens nodig over de prevalentie en de kosten van werkgerelateerde psychosociale risico’s in heel Europa om beleidsmakers op Europees en nationaal niveau te ondersteunen zodat zij hun instrumenten en acties gerichter op de doelstellingen kunnen afstemmen. Dit onderzoeksgebied omvat de resultaten van het onderzoek “EU Flash Eurobarometer – OSH Pulse” 2022 en de Europese bedrijvenenquête naar nieuwe en opkomende risico’s (ESENER). Gegevens uit relevante en betrouwbare officiële bronnen worden in afzonderlijk onderzoek gebundeld en geanalyseerd zodat we tot meer inzicht kunnen komen inzake de prevalentie en onderliggende oorzaken van werkgerelateerde psychosociale risico’s. 

Beleid en praktijk inzake het beheer van werkgerelateerde psychosociale risico’s

Dit onderzoeksgebied onderzoekt de aanpak van de verschillende lidstaten bij de preventie van werkgerelateerde psychosociale risico’s, door de acties van een aantal geselecteerde lidstaten te beschrijven en de succesfactoren en uitdagingen vast te stellen. 

Sectoren en diversiteit / kwetsbare groepen 

Bij sommige beroepen zijn de werkgerelateerde psychosociale risico’s bijzonder zorgwekkend. Aan deze risico’s is door bepaalde groepen werknemers minder aandacht besteed terwijl ze met specifieke problemen te kampen kunnen krijgen.  Onderzoek op dit gebied richt zich op de gevolgen van psychosociale risico’s in bepaalde sectoren en bij bepaalde beroepen en de daarmee verbonden preventiepraktijken. Het slaat onder meer op werknemers uit de lagere sociaal-economische klasse en de bouw- en landbouwsector. 

Psychosociale risico’s en gezondheid

Psychosociale risico’s vloeien voort uit een ongunstige invulling van de jobinhoud, een gebrekkige werkorganisatie en ondeugdelijk management, alsmede uit slechte arbeidsomstandigheden en kunnen leiden tot ongunstige psychologische, fysieke en sociale resultaten. Het onderzoek op dit gebied is gericht op de verbetering van de kennis over psychosociale risico’s en gezondheid.

Geweld en intimidatie

Onderzoek op dit gebied heeft betrekking op geweld door derden (patiënten, klanten en andere leden van de samenleving), pesterijen en intimidatie op het werk en de verbanden tussen veiligheid en gezondheid op het werk en huiselijk geweld. 

Werkhervatting en ondersteuning van werknemers met een psychische aandoening 

Onderzoek op dit gebied legt de goede praktijken bloot voor de ondersteuning van mensen met een werkgerelateerde of niet-werkgerelateerde psychische aandoening om aan het werk te blijven of het werk succesvol te hervatten na een ziekteperiode.

Richtsnoeren en hulpmiddelen

In dit gebied worden bronnen aangereikt voor het beheer van psychosociale risico’s.