Ηλεκτρονικά εργαλεία ΕΑΥ

Ηλεκτρονικό εργαλείο είναι ένα λογισμικό το οποίο μπορεί να λειτουργεί μέσω διαδικτύου, σε ηλεκτρονικό υπολογιστή ή σε τηλέφωνο, ταμπλέτα ή οποιαδήποτε άλλη ηλεκτρονική συσκευή. Η ιδιότητα του «ηλεκτρονικού» διαφοροποιεί τα εργαλεία αυτά από τα παραδοσιακά εργαλεία ή εκδόσεις σε έντυπη μορφή.

Τα ηλεκτρονικά εργαλεία είναι «διαδραστικά». Απαιτούν την εισαγωγή κάποιων δεδομένων από τον χρήστη, είτε σε μορφή γνώσης (π.χ. μέσω της συμπλήρωσης ενός τετραγωνιδίου ελέγχου ή πεδίου δεδομένων) είτε σε μορφή στοιχείων μέτρησης του περιβάλλοντος (π.χ. μέτρηση των επιπέδων θορύβου ή εκπομπής φωτός των έξυπνων τηλεφώνων). Με βάση αυτά τα δεδομένα, το εργαλείο παράγει πληροφορίες προσαρμοσμένες στις ανάγκες του χρήστη (π.χ. καθοδηγώντας τον χρήστη στο πλαίσιο μιας διαδικασίας λήψης απόφασης). Υπό την έννοια αυτή, το ηλεκτρονικό εργαλείο διαφέρει από ένα στατικό ή παθητικό μέσο όπως ένα παραδοσιακό φύλλο δεδομένων, κατάλογο σημείων προς έλεγχο ή ηλεκτρονικό οδηγό.

Τα ηλεκτρονικά εργαλεία EAY πρέπει να παρέχουν υποστήριξη ή/και πόρους σε οργανισμούς (και ειδικά στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις (ΠΜΜΕ), καθώς εκείνες είναι που συνήθως χρειάζονται περισσότερο τα εν λόγω εργαλεία) με στόχο να τους συνδράμουν στη διαχείριση των επαγγελματικών κινδύνων. Ωστόσο, τα ηλεκτρονικά εργαλεία μπορούν να αναπτυχθούν για μια μεγάλη ποικιλία σκοπών, οι οποίοι μπορούν να είναι πολύ γενικοί με εφαρμογή σε ένα ευρύ ακροατήριο ή πολύ πιο εξειδικευμένοι και προσαρμοσμένοι σε επιμέρους ανάγκες. Για παράδειγμα:

• για να συνδράμουν στην εφαρμογή της νομοθεσίας στον τομέα της ΕΑΥ (για την εκπλήρωση των νομικών υποχρεώσεων των βασικών εμπλεκομένων στην επαγγελματική ασφάλεια και υγεία)·
• για να συμβάλουν στην προώθηση μιας νοοτροπίας πρόληψης (για ενίσχυση της ευαισθητοποίησης, για σκοπούς πληροφόρησης)·
• για εκπαιδευτικούς σκοπούς (π.χ. ηλεκτρονική μάθηση).

Για οργανισμούς ή μεμονωμένους χρήστες, τα ηλεκτρονικά εργαλεία ΕΑΥ:

• ενδυναμώνουν τις ΠΜΜΕ, παρέχοντας τη δυνατότητα για πρόληψη των κινδύνων στον τομέα της ΕΑΥ·
• διευκολύνουν τις εργασίες (τα δεδομένα σε ηλεκτρονική μορφή μπορούν να κοινοποιηθούν και να αναλυθούν πιο εύκολα απ' ό,τι στο χαρτί)·
• βοηθούν στον εντοπισμό των κινδύνων στον χώρο εργασίας·
• διευκολύνουν τη διαδικασία εκτίμησης κινδύνων·
• παρουσιάζουν πιθανές λύσεις σε προβλήματα ΕΑΥ·
• υποστηρίζουν την εφαρμογή μέτρων πρόληψης στον χώρο εργασίας·
• είναι εύχρηστα, διαδραστικά και εύκολα προσβάσιμα.

Σε αντίθεση με τα εργαλεία σε έντυπη μορφή, είναι δυνατή η παρακολούθηση της χρήσης ενός ηλεκτρονικού εργαλείου. Μπορείτε επίσης να έχετε αναπληροφόρηση σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τη λειτουργικότητα του ηλεκτρονικού εργαλείου. Επιπροσθέτως, τα αποτελέσματα των ηλεκτρονικών εργαλείων (π.χ. στατιστικά στοιχεία) μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δείκτες σε έργα και παρέχουν ανώνυμα δεδομένα για την παρακολούθηση της απόδοσης των πολιτικών ΕΑΥ.

Για τους ενδιάμεσους φορείς και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τα ηλεκτρονικά εργαλεία μπορούν να λειτουργήσουν ως μέσα ενίσχυσης της ευαισθητοποίησης (π.χ. όταν χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο μιας εκστρατείας) και μπορούν να κινητοποιήσουν εμπλεκόμενους (π.χ. κοινωνικοί εταίροι, ελεγκτικοί φορείς).

Τέλος, τα ηλεκτρονικά εργαλεία είναι ελκυστικά στους νέους (εργαζόμενους, φοιτητές) και, μέσω της επιγραμμικής διάχυσης και διάδοσης (διαδίκτυο και μέσα κοινωνικής δικτύωσης), μπορούν να προσεγγίσουν ένα πολύμορφο κοινό.

Υπάρχει μια σειρά παραγόντων οι οποίοι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την ανάπτυξη ενός ηλεκτρονικού εργαλείου:

• Τι τεχνολογία απαιτείται; Η φιλοξενία, οι πολλαπλές συσκευές και τα λειτουργικά συστήματα, για παράδειγμα, πρέπει όλα να εξεταστούν.
• Ποιο είναι το κόστος ανάπτυξης και συντήρησης; Το κόστος ανάπτυξης των ηλεκτρονικών εργαλείων είναι γενικά χαμηλό έναντι των εργαλείων σε έντυπη μορφή (κανένα κόστος εκτύπωσης, διανομής ή αποθήκευσης). Ωστόσο, με την ανάπτυξη του εργαλείου, προκύπτει ανάγκη για νέες λειτουργίες (π.χ. μεγαλύτερη διαδραστικότητα) και η ανάπτυξή τους ανεβάζει το κόστος και τον χρόνο που απαιτείται για την ανάπτυξη. Υπάρχουν επίσης κόστη που συνδέονται με τη συντήρηση και την επικαιροποίηση του ηλεκτρονικού εργαλείου.
• Το εργαλείο θα είναι μια εφαρμογή μέσω διαδικτύου ή μια εφαρμογή κινητού; Ορισμένα ηλεκτρονικά εργαλεία μπορούν να «λειτουργήσουν αυτόνομα» (stand-alone) σε ένα τηλέφωνο χωρίς να απαιτείται διαδικτυακή σύνδεση, ενώ άλλα προσαρμόζονται ανάλογα με τη συσκευή (responsive website) και προϋποθέτουν σύνδεση στο διαδίκτυο. Είναι πιο εύκολο να αξιολογηθεί η επιτυχία των δικτυακών τόπων που προσαρμόζονται ανάλογα με τη συσκευή σε σχέση με την επιτυχία των εφαρμογών κινητού, αλλά ο χρήστης μπορεί να μη διαθέτει ανά πάσα στιγμή πρόσβαση στο διαδίκτυο. Για να αποφασιστεί ποια προσέγγιση θα υιοθετηθεί, γνώμονας πρέπει να είναι πρωτίστως ο χρήστης.
• Σε ποιον ανήκουν τα δικαιώματα ιδιοκτησίας; Πρόκειται για ένα πεδίο που χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα και δυσκολίες.
• Έχουν διευθετηθεί όλα τα θέματα πνευματικών δικαιωμάτων (π.χ. λογισμικό, περιεχόμενο, φωτογραφίες); Τα πνευματικά δικαιώματα για τις έντυπες εκδόσεις δεν είναι ίδια με τα πνευματικά δικαιώματα για τα ηλεκτρονικά εργαλεία και πολλές φορές χρειάζεται η συμβουλή δικηγόρου για τη διευκρίνιση αυτών των θεμάτων.

Παρά το γεγονός ότι τα ηλεκτρονικά εργαλεία μπορεί να είναι δαπανηρά στη συντήρηση και την επικαιροποίησή τους, η ανταλλαγή γνώσης και κοινών προσεγγίσεων μπορεί να ελαχιστοποιήσει το κόστος.

Ο EU-OSHA πιστεύει ότι τα ηλεκτρονικά εργαλεία ΕΑΥ διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας στους χώρους εργασίας. Συνεπώς, είναι προσηλωμένος στην ενθάρρυνση της ανάπτυξης νέων ηλεκτρονικών εργαλείων ΕΑΥ και στην υποστήριξη, προώθηση και διάδοση των υφιστάμενων ηλεκτρονικών εργαλείων. Ο EU-OSHA επικεντρώνεται σε «μη κερδοσκοπικά» ή «μη εμπορικά» ηλεκτρονικά εργαλεία ΕΑΥ ή σε εργαλεία που παρέχονται χωρίς χρέωση στον τελικό χρήστη.

Ο EU-OSHA συμμετέχει στην ανάπτυξη ηλεκτρονικών εργαλείων ΕΑΥ:

• φέρνοντας σε επαφή τα ενδιαφερόμενα μέρη (προγραμματιστές, υπεύθυνους προώθησης, εμπειρογνώμονες, χρήστες) με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις ανάγκες και τις προκλήσεις·
• παρέχοντας πληροφορίες και γνώσεις σχετικά με τον τρόπο ανάπτυξης ηλεκτρονικών εργαλείων·
• ανταλλάσσοντας ορθές πρακτικές σε σχέση με την ανάπτυξη ηλεκτρονικών εργαλείων·
• εντοπίζοντας τις προκλήσεις που παρουσιάζει η ανάπτυξη ηλεκτρονικών εργαλείων·
• υποστηρίζοντας τις ετήσιες συναντήσεις·
• παρέχοντας πληροφόρηση σχετικά με τη δυνατότητα μεταφοράς των εργαλείων.

Ο EU-OSHA υποστηρίζει τα υφιστάμενα εργαλεία:

• προωθώντας τα ηλεκτρονικά εργαλεία μέσω άρθρων OSHwiki·
• ενθαρρύνοντας την ανταλλαγή, την έγκριση και την προσαρμογή των υφιστάμενων εργαλείων σε άλλα όργανα, οργανισμούς και κράτη μέλη·
• λειτουργώντας ως πλατφόρμα εγκάρσιας προώθησης (δηλαδή τα εργαλεία περιλαμβάνονται/προωθούνται σε άλλα έργα ή εκστρατείες).