E-tools op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk

Een e-tool is software die op internet, op een computer of een telefoon, tablet of een ander elektronisch apparaat kan worden gebruikt. De ‘e’ — van ‘elektronisch’ — onderscheidt deze tools van traditionele papieren hulpmiddelen of publicaties.

E-tools zijn ‘interactief’. De e-tools hebben een bepaalde vorm van inbreng nodig van de gebruiker, hetzij in de vorm van kennis (bv. door een vakje aan te vinken of een gegevensveld in te vullen) of via de omgeving waarin deze zich bevindt (bv. geluids- of lichtmetingen op een smartphone). Op basis van deze gegevens produceert de tool informatie voor de gebruiker (bv. door de gebruiker door het besluitvormingsproces te leiden). In dat opzicht verschilt een ‘e-tool’ van een statisch of passief instrument zoals een traditionele factsheet, checklist of e-guide.

E-tools op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk zouden ondersteuning en/of middelen moeten verstrekken aan organisaties (met name micro- en kleine ondernemingen, want dat zijn vaak de bedrijven die deze tools het meest nodig hebben) om hen te kunnen helpen met het omgaan met bedrijfsrisico’s. E-tools kunnen echter om een reeks verschillende redenen worden ontwikkeld. Die redenen kunnen soms heel algemeen zijn en van toepassing zijn op een divers publiek, of juist veel meer specifiek en op maat gesneden. Voorbeelden:

• bijdragen aan de implementatie van wetgeving op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk (belangrijkste betrokkene op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk die bedrijven moet bijstaan bij het nakomen van hun wettelijke verplichtingen);
• een cultuur van preventie helpen bevorderen (ter informatie en om het algemeen bewustzijn te doen toenemen);
• voor educatieve doeleinden (bv. e-learning).

E-tools op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk voor organisaties of individuele gebruikers kunnen:

• micro- en kleine ondernemingen ondersteunen, door ze in staat te stellen risico’s op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk zelf te voorkomen;
• de zakelijke dienstverlening vergemakkelijken (gegevens kunnen in elektronische vorm gemakkelijker worden gecommuniceerd en geanalyseerd dan in gedrukte vorm);
• risico’s en gevaren op de werkplek makkelijker helpen identificeren;
• het risicobeoordelingsproces vergemakkelijken;
• potentiële oplossingen uiteenzetten voor problemen op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk;
• de implementatie van preventieve maatregelen op de werkplek ondersteunen;
• en ze zijn gebruiksvriendelijk, interactief en gemakkelijk toegankelijk.

In tegenstelling tot papieren hulpmiddelen kan op het gebruik van e-tools toezicht worden gehouden en kunnen de effectiviteit en functionaliteit ervan worden beoordeeld. Je kunt ook feedback krijgen op de effectiviteit en functionaliteit van een e-tool. Bovendien kunnen de outputs van e-tools (bv. statistieken) worden gebruikt als projectindicatoren en anonieme data verstrekken om toezicht te houden op de beleidsprestaties op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk.

Voor intermediairs en beleidsmakers kunnen e-tools als bewustzijnsverhogende instrumenten dienen (bv. wanneer ze worden gebruikt in de context van een campagne) en kunnen ze betrokkenen mobiliseren (bv. sociale partners, inspectiediensten).

Tot slot zijn e-tools aantrekkelijk voor jonge mensen (werkenden, studenten) en kunnen ze door middel van onlineverspreiding (internet en sociale media) een heel divers publiek bereiken.

Er zijn verschillende factoren die in overweging moeten worden genomen bij het ontwerpen van een e-tool:

• Welke technologie is er nodig? Hosting, verschillende apparaten en besturingssystemen zijn bijvoorbeeld aspecten die allemaal in overweging moeten worden genomen.
• Wat zijn de kosten van de ontwikkeling en het onderhoud ervan? De ontwikkelingskosten van e-tools zijn in het algemeen laag in vergelijking met die van papieren hulpmiddelen (er zijn immers geen druk-, distributie- of opslagkosten). Terwijl de tool wordt ontwikkeld zullen er nieuwe functionaliteiten worden ontdekt (bv. grotere interactiviteit) en het ontwikkelen daarvan zal de kosten verhogen en de ontwikkelingstijd verlengen. Ook zijn er kosten verbonden aan het onderhouden en actualiseren van de e-tool.
• Wordt de tool een internetapplicatie of een mobiele applicatie? Van sommige e-tools staat de functionaliteit op zichzelf (‘stand-alone’). Voor deze is het niet noodzakelijk om verbinding te maken met het internet. Weer andere nemen echter de vorm aan van een responsieve website, waarvoor wel een internetverbinding nodig is. Het is eenvoudiger om het succes van responsieve websites te evalueren dan dat van mobiele applicaties, maar het kan zijn dat de gebruiker niet in alle gevallen verbinding heeft met het internet. Wanneer u besluit van welke van deze benaderingen u wilt uitgaan, is de gebruiker het belangrijkste uitgangspunt.
• Wie heeft de eigendomsrechten in bezit? Op dit vlak rijzen er vaak onzekerheid en moeilijkheden.
• Zijn alle auteursrechtenkwesties (bv. software, inhoud, foto’s) afgedekt? Het auteursrecht op gedrukte publicaties is niet hetzelfde als het auteursrecht op e-tools. Vaak moeten er advocaten worden geraadpleegd om deze kwesties op te helderen.

Hoewel e-tools duur kunnen zijn om te onderhouden en actualiseren, kunnen de kosten worden geminimaliseerd door kennis en gemeenschappelijke benaderwijzen te delen.

EU-OSHA is de mening toegedaan dat e-tools op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk van wezenlijk belang kunnen zijn voor het veiliger en gezonder maken van onze werkplekken. Daarom zet EU-OSHA zich in om de ontwikkeling van nieuwe e-tools op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk te stimuleren, bestaande e-tools te ondersteunen en te verspreiden en het gebruik ervan te bevorderen. EU-OSHA richt zich op e-tools zonder winstoogmerk op het gebied van veiligheid of gezondheid die voor de eindgebruiker gratis zijn.

EU-OSHA draagt bij aan de ontwikkeling van e-tools op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk door:

• belanghebbenden bijeen te brengen (ontwikkelaars, promoters, deskundigen, eindgebruikers) om over behoeften en uitdagingen te overleggen;
• informatie en kennis uit te wisselen ten aanzien van de vraag hoe de e-tools kunnen worden ontwikkeld;
• goede praktijken met betrekking tot de ontwikkeling van e-tools uit te wisselen;
• uitdagingen te identificeren op het gebied van de ontwikkeling van e-tools;
• jaarlijkse bijeenkomsten te ondersteunen;
• informatie te verspreiden aangaande de vraag hoe tools overdraagbaar te maken zijn.

EU-OSHA ondersteunt bestaande tools door:

• e-tools te promoten via OSH-wiki-artikelen;
• het delen, toepassen en aanpassen van bestaande tools door andere instellingen, organisaties en lidstaten aan te moedigen;
• als platform te fungeren voor wederzijdse promotie (door tools onder de aandacht te brengen als onderdeel van andere projecten of campagnes).