Οι μυοσκελετικές παθήσεις (ΜΣΠ) είναι μία από τις συνηθέστερες παθήσεις που σχετίζονται με την εργασία. Εκατομμύρια εργαζόμενοι σε ολόκληρη την Ευρώπη πάσχουν από ΜΣΠ, το δε κόστος που συνεπάγονται οι εν λόγω παθήσεις για τους εργοδότες ανέρχεται σε δισεκατομμύρια ευρώ. Η αντιμετώπιση των ΜΣΠ συμβάλλει στη βελτίωση της ζωής των εργαζομένων, αλλά είναι και επιχειρηματικά ορθή επιλογή.
Οι μυοσκελετικές παθήσεις (ΜΣΠ) που σχετίζονται με την εργασία αφορούν ενοχλήσεις στην πλάτη, στον αυχένα, στους ώμους καθώς και στα άνω και κάτω άκρα. Περιλαμβάνουν κάθε βλάβη ή διαταραχή των αρθρώσεων ή άλλων ιστών. Τα προβλήματα υγείας κυμαίνονται από τις ελαφρές ενοχλήσεις και τους πόνους έως τις σοβαρές ασθένειες που απαιτούν τη διακοπή της εργασίας ή την υποβολή σε θεραπευτική αγωγή. Σε πιο χρόνιες περιπτώσεις, ενδέχεται να οδηγούν σε αναπηρία και να επιβάλλουν την αποχώρηση από την εργασία.
Αιτίες των ΜΣΠ
Οι περισσότερες ΜΣΠ που σχετίζονται με την εργασία αναπτύσσονται με την πάροδο του χρόνου. Συνήθως οι ΜΣΠ δεν οφείλονται σε μία μόνο αιτία, αλλά στον συνδυασμό διαφόρων παραγόντων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται φυσικοί και εμβιομηχανικοί παράγοντες, οργανωτικοί και ψυχοκοινωνικοί παράγοντες, καθώς και ατομικοί παράγοντες.
Στους φυσικούς και εμβιομηχανικούς παράγοντες συγκαταλέγονται:
- ο χειρισμός φορτίων, ιδίως κατά τη στροφή και την κάμψη του κορμού
- οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή οι κινήσεις που απαιτούν δύναμη
- οι επίπονες και οι στατικές στάσεις του σώματος
- οι κραδασμοί, ο ανεπαρκής φωτισμός ή τα εργασιακά περιβάλλοντα με συνθήκες ψύχους
- η ταχύρρυθμη εργασία
- η παρατεταμένη καθιστική εργασία ή η ορθοστασία στην ίδια θέση
Στους οργανωτικούς και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες συγκαταλέγονται:
- υψηλές απαιτήσεις εργασίας και χαμηλός βαθμός αυτονομίας
- απουσία διαλειμμάτων ή ευκαιριών για αλλαγή στάσεων εργασίας
- εργασία που απαιτεί μεγάλη ταχύτητα, μεταξύ άλλων εξαιτίας της εφαρμογής νέων τεχνολογιών
- πολύωρη εργασία και εργασία σε βάρδιες
- εκφοβισμός, παρενόχληση και διακρίσεις στον χώρο εργασίας
- χαμηλός βαθμός ικανοποίησης από την εργασία
όλοι οι ψυχοκοινωνικοί και οργανωτικοί κίνδυνοι γενικότερα (ιδίως εάν συνδυάζονται με σωματικούς κινδύνους), οι οποίοι μπορεί να προκαλέσουν άγχος, κόπωση και αγχώδεις διαταραχές που με τη σειρά τους αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ΜΣΠ.
Ατομικοί παράγοντες κινδύνου μπορεί να είναι οι εξής:
- το ιατρικό ιστορικό
- η φυσική κατάσταση
- ο τρόπος ζωής και οι συνήθειες (π.χ. κάπνισμα, ανεπαρκής σωματική άσκηση)
Εκτίμηση κινδύνου
Δεν υπάρχει μία και μόνη λύση, ενδέχεται δε να χρειαστούν οι συμβουλές ειδικού γιατρού για την αντιμετώπιση σπάνιων ή σοβαρών προβλημάτων. Ωστόσο, πολλές λύσεις είναι απλές και φθηνές, π.χ. η χορήγηση τροχιοδρομικού μεταφορέα (τρόλεϊ) για τη διευκόλυνση του χειρισμού προϊόντων ή την αλλαγή θέσης αντικειμένων πάνω σε γραφεία.
Για την αντιμετώπιση των ΜΣΠ, οι εργοδότες πρέπει να συνδυάζουν:
- εκτίμηση των κινδύνων: εφαρμόστε ολιστική προσέγγιση, η οποία θα εκτιμά και θα αντιμετωπίζει συνολικά τις αιτίες (βλ. ανωτέρω). Είναι επίσης σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι ομάδες εκείνες των εργαζομένων που κινδυνεύουν περισσότερο από ΜΣΔ. Η βασική προτεραιότητα είναι τόσο η εξάλειψη των κινδύνων όσο και η προσαρμογή της εργασίας στον εργαζόμενο.
- συμμετοχή των εργαζομένων: καλέστε το προσωπικό και τους εκπροσώπους του να συμμετάσχουν στον διάλογο σχετικά με τα πιθανά προβλήματα και τις λύσεις τους.
Διαβάστε περισσότερα σχετικά με την πρόληψη των ΜΣΠ που σχετίζονται με την εργασία.
Σχέδιο προληπτικής δράσης
Αφού ολοκληρωθεί η εκτίμηση κινδύνων, θα πρέπει να καταρτιστεί κατάλογος των μέτρων, κατά σειρά προτεραιότητας, καθώς και των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους που θα συμμετέχουν στην εφαρμογή τους. Οι ενέργειες θα πρέπει να επικεντρώνονται στην πρωτογενή πρόληψη, αλλά και στα μέτρα για την ελαχιστοποίηση της σοβαρότητας τυχόν τραυματισμού. Είναι σημαντικό να διασφαλίζεται ότι όλοι οι εργαζόμενοι αφενός λαμβάνουν κατάλληλες πληροφορίες, εκπαίδευση και κατάρτιση σχετικά με την ασφάλεια και την υγεία στον χώρο εργασία και αφετέρου γνωρίζουν πώς να αποφεύγουν συγκεκριμένους κινδύνους και παράγοντες κινδύνου.
Τα μέτρα εφαρμόζονται στους ακόλουθους τομείς:
- διαρρύθμιση του χώρου εργασίας: προσαρμόστε τη διαρρύθμιση του χώρου εργασίας και βελτιώστε τη στάση του σώματος κατά την εργασία
- εξοπλισμός: διασφαλίστε ότι είναι εργονομικά σχεδιασμένος και κατάλληλος για την εκτέλεση των καθηκόντων
- καθήκοντα: αλλάξτε μεθόδους εργασίας ή εργαλεία
- διαχείριση: σχεδιάστε τις εργασίες με στόχο την αποφυγή της εκτέλεσης επαναλαμβανόμενων ή παρατεταμένων εργασιών σε ακατάλληλες στάσεις. Να προγραμματίζετε διαλείμματα ανάπαυσης, να εναλλάσσετε τις θέσεις εργασίας και να ανακατανέμετε τα εργασιακά καθήκοντα
- οργανωτικοί παράγοντες: αναπτύξτε πολιτική για τις ΜΣΠ, με σκοπό τόσο τη βελτίωση της οργάνωσης της εργασίας και του ψυχοκοινωνικού περιβάλλοντος στον χώρο εργασίας όσο και την προαγωγή της μυοσκελετικής υγείας.
Οι δράσεις πρόληψης πρέπει να λαμβάνουν επίσης υπόψη τις τεχνολογικές αλλαγές στον εξοπλισμό, την ψηφιοποίηση των εργασιακών διαδικασιών και τις συναφείς αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης της εργασίας.
Η προσέγγιση για τη διαχείριση των ΜΣΠ πρέπει επίσης να εστιάζεται στην παρακολούθηση και προαγωγή της υγείας καθώς και στην αποκατάσταση και επανενσωμάτωση των εργαζομένων που ήδη πάσχουν από ΜΣΠ.
Έρευνα σχετικά με τις ΜΣΠ που σχετίζονται με την εργασία
Ο EU-OSHA υλοποίησε πολυετές έργο ανασκόπησης της ΕΑΥ όσον αφορά τις ΜΣΠ που σχετίζονται με την εργασία. Στόχος του έργου ήταν η διερεύνηση των ζητημάτων ΜΣΠ που σχετίζονται με την εργασία, η βελτίωση της κατανόησης αυτού του θέματος και ο προσδιορισμός αποτελεσματικών τρόπων πρόληψης των ΜΣΠ που σχετίζονται με την εργασία. Το έργο εξέτασε επίσης πολιτικές και μέτρα στον χώρο εργασίας για την πρόληψη των ΜΣΠ που σχετίζονται με την εργασία και για τη διαχείριση των χρόνιων ΜΣΠ, καθώς και μέτρα για την υποστήριξη της αποκατάστασης και της επιστροφής των εργαζομένων στην εργασία. Το έργο ανασκόπησης της ΕΑΥ ανταποκρίνεται στις ανάγκες των υπευθύνων χάραξης πολιτικής και των ερευνητών, ενώ παράλληλα συμπληρώνει την εκστρατεία «Ασφαλείς και Υγιείς Χώροι Εργασίας».
Ευρωπαϊκή νομοθεσία
Οι ευρωπαϊκές οδηγίες, οι ενωσιακές στρατηγικές για την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία, οι κανονισμοί των κρατών μελών και οι κατευθυντήριες γραμμές ορθών πρακτικών έχουν ήδη αναγνωρίσει τη σημασία της πρόληψης των ΜΣΠ.
Οι κίνδυνοι από τις ΜΣΠ που σχετίζονται με την εργασία εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας-πλαισίου για την ΕΑΥ, η οποία αποσκοπεί στην προστασία των εργαζομένων από κινδύνους που σχετίζονται με την εργασία εν γένει και ορίζει την ευθύνη του εργοδότη να διασφαλίζει την υγεία και την ασφάλεια στον χώρο εργασίας. Έχουν εκδοθεί ειδικές οδηγίες για την αντιμετώπιση ορισμένων κινδύνων που σχετίζονται με τις ΜΣΠ, ειδικότερα η οδηγία για τη χειρωνακτική διακίνηση φορτίων, η οδηγία για τον εξοπλισμό με οθόνη οπτικής απεικόνισης και η οδηγία για τους κραδασμούς. Η οδηγία για τη χρησιμοποίηση εξοπλισμού εργασίας αφορά τις στάσεις των εργαζομένων κατά τη χρήση εξοπλισμού εργασίας και καθιστά σαφές ότι οι εργοδότες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις αρχές της εργονομίας ώστε να συμμορφώνονται με τις ελάχιστες απαιτήσεις ΕΑΥ.
Ο EU-OSHA παρακολουθεί τη συχνότητα, τις αιτίες και την πρόληψη των ΜΣΠ και υποστηρίζει την ανταλλαγή ορθών πρακτικών.
Videos
Συναφείς δημοσιεύσεις
