Glossary

Powszechnie stosowana nazwa pierwiastków chemicznych, związków chemicznych i mieszanin związków chemicznych i pierwiastków chemicznych.

Liquid means a substance or mixture which:
(i) at 50 °C has a vapour pressure of not more than 300 kPa
(3 bar);
(ii) is not completely gaseous at 20 °C and at a standard
pressure of 101,3 kPa; and
(iii) which has a melting point or initial melting point of 20
°C or less at a standard pressure of 101,3 kPa;

Termin ten jest stosowany w podstawowych aktach ustawodawczych dotyczących BHP: 'Chemical agent`1 means any chemical element or
compound, on its own or admixed, as it occurs in the
natural state or as produced, used or released, including
release as waste, by any work activity, whether or not
produced intentionally and whether or not placed on the
market;

Gas means a substance which:
(i) at 50 °C has a vapour pressure greater than 300 kPa
(absolute); or
(ii) is completely gaseous at 20 °C at a standard pressure of
101,3 kPa;

Substances and air contaminants may be generated from processes at work places, e.g. combustion processes where fumes, exhausts and smoke is emitted and, grinding and cutting processes emitting dust. These generated substances and air contaminants may be dangerous.

A substance which fulfils the criteria relating to physical hazards, health hazards or environmental hazards, laid down in Parts 2 to 5 of Annex I of the CLP Regulation, and classified in relation to the respective hazard classes provided for in that Annex.

The classification of dangerous substances is based on categories defined in the CLP Directive. These categories include physical hazards (explosive, flammable, instable etc.) health hazards (all aspects of short and long term harm to health) and environmental hazards (aquatic environment etc.)

Often hazardous substances and dangerous substances are used like synonyms. There is no clear distinction, language preferences play a role.

‘Mixture’ means a mixture or solution composed of two or more substances.

Termin opary odnosi się w szczególności do drobnych cząstek substancji stałych tworzących zawiesinę w powietrzu, często pochodzących z ulatniania się z substancji stopionych (np. opary spawalnicze lub gumowe).

Produkt składający się z jednej(-go) lub większej liczby substancji chemicznej lub związków chemicznych. Działanie produktu chemicznego jest w dużym stopniu uzależnione od jego składu chemicznego. Typowymi przykładami są kleje, farby, tusze, środki dezynfekujące, produkty biobójcze, plastyfikatory, silikon, fajerwerki, oleje smarne itp.

Solid particles of a substance or mixture suspended in a gas (usually air).

‘Substance’ means a chemical element and its compounds in the natural state or obtained by any manufacturing process, including any additive necessary to preserve its stability and any impurity deriving from the process used, but excluding any solvent which may be separated without affecting the stability of the substance or changing its composition; Pierwiastek chemiczny lub związek chemiczny co najmniej dwóch pierwiastków chemicznych.

Solid means a substance or mixture which does not
meet the definitions of liquid or gas (CLP)
Substancja stała określa stan materii. Charakteryzuje się
sztywnością struktury i wytrzymałością na zmiany kształtu i
objętości

A substance which fulfils the criteria relating to physical hazards, health hazards or environmental hazards, laid down in Parts 2 to 5 of Annex I of the CLP Regulation, and classified in relation to the respective hazard classes provided for in that Annex. Podstawą klasyfikacji substancji niebezpiecznych są kategorie określone w dyrektywie CLP. Do kategorii tych należą zagrożenia wynikające z ich właściwości fizycznych (materiały wybuchowe, substancje łatwopalne, substancje nietrwałe itp.), zagrożenia dla zdrowia (wszystkie aspekty krótkotrwałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu) oraz zagrożenia dla środowiska (np. środowiska wodnego itp.) Substancje stwarzające zagrożenie i substancje niebezpieczne są często stosowane jak synonimy. Nie ma między nimi wyraźnego rozróżnienia, a istotne znaczenie mają preferencje językowe.

An object which during production is given a special shape, surface or design which determines its function to a greater degree than does its chemical composition Typowymi przykładami są: opony, meble z tworzyw sztucznych, urządzenia elektroniczne, materiały włókiennicze z włókien chemicznych, kable

Zanieczyszczenia pochodzące z procesów mogą mieć postać emisji z dowolnego rodzaju procesów związanych z narażeniem w miejscach pracy, np. procesów spalania, procesów fizycznego lub chemicznego rozkładu lub innego przekształcania materiału wyjściowego.

Związek chemiczny składający się z co najmniej dwóch pierwiastków chemicznych.

Reproductive toxicity includes adverse effects on sexual function and fertility in adult males and females, as well as developmental toxicity in the offspring.

A hazard is anything that has the potential to cause harm. Hazards can affect people, property, processes; they can cause accidents and ill-heath, loss of output, damage to machinery, etc. 

An explosive substance or mixture is a solid or liquid substance or mixture of substances which is in itself capable by chemical reaction of producing gas at such a temperature and pressure and at such a speed as to cause damage to the surroundings.

Narażenie określa sytuację obecności w środowisku pracownika substancji, która może być wdychana, wchłaniana przez skórę (a także błony śluzowe, oczy i uszy) lub przez spożycie. Contact of an organism with a chemical, radiological, or physical agent. Exposure is quantified as the amount of the agent available at the exchange boundaries of the organism (e.g. skin, lungs, gut) and available for absorption.

Occupational risk refers to the likelihood and the severity of an injury or an illness occurring as a result of exposure to a hazard. 

Respiratory sensitiser means a substance that will lead to hypersensitivity of the airways following inhalation of the substance.

Doustne przyjmowanie żywności, lekarstw, płynów lub innych substancji.

A mutation means a permanent change in the amount or structure of the genetic material in a cell. The term ‘mutation’ applies both to heritable genetic changes that may be manifested at the phenotypic level and to the underlying DNA modifications when known (including specific base pair changes and chromosomal translocations).

Carcinogen means a substance or a mixture of substances which induce cancer or increase its incidence.

W rozporządzeniu CLP rozróżnia się łatwopalne gazy, aerozole, ciecze i substancje stałe, i stosuje się do nich różne kryteria. Uproszczona definicja obejmuje substancje zapalające lub palące się bądź służące zapalaniu lub spalaniu innych materiałów sklasyfikowanych jako substancje łatwopalne.

Skin irritation means the production of reversible damage to the skin following the application of a test substance for up to 4 hours.

Respiratory sensitiser means a substance that will lead to hypersensitivity of the airways following inhalation of the substance.

Skin sensitiser means a substance that will lead to an allergic response following skin contact

Narażenie na substancje niebezpieczne może prowadzić do uszkodzenia poszczególnych narządów. W rozporządzeniu CLP rozróżnia się uszkodzenia narządów spowodowane jednorazowym narażeniem lub powtarzanym narażeniem.

Z prawnego punktu widzenia substancja (mieszanina) chemiczna charakteryzuje się toksycznością ostrą, jeżeli spełnia następujące kryteria określone w rozporządzeniu CLP: Acute toxicity means those adverse effects occurring following oral or dermal administration of a single dose of a substance or a mixture, or multiple doses given within 24 hours, or an inhalation exposure of 4 hours. W rozporządzeniu CLP rozróżnia się toksyczność spowodowaną podaniem drogą pokarmową, po naniesieniu na skórę i przez drogi oddechowe.

Wciąganie powietrza do dróg oddechowych i płuc

see: Chemical Agents Directive

Directive 2004/37/EC (the Carcinogens and Mutagens Directive, CMD) 
of 29 April 2004 on the protection of workers from the risks related to exposure to carcinogens or mutagens at work

Directive 98/24/EC (the Chemical Agents Directive, CAD)
of 7 April 1998 on the protection of the health and safety of workers from the risks related to chemical agents at work (fourteenth individual Directive within the meaning of Article 16(1) of Directive 89/391/EEC)

Regulation (EC) No 1272/2008 (CLP Regulation)
of the European Parliament and of the Council of 16 December 2008 on classification, labelling and packaging of substances and mixtures, amending and repealing Directives 67/548/EEC and 1999/45/EC, and amending Regulation (EC) No 1907/2006

see : Classification, labelling and packaging

see Carcinogens and Mutagens Directive

see: Globally Harmonised System 

About the GHS

Directive 2009/161/EU - indicative occupational exposure limit values

see: Occupational Exposure Limit 

see:  Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals

Regulation (EC) No 1907/2006 (REACH Regulation)
of 18 December 2006 concerning the Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals (REACH) and establishing a European Chemicals Agency

Regulation (EC) No 1907/2006 - REACH

see: Safety Data Sheet

All measures that aim at the reduction of the generation of dangerous substances and the exposure risk.

Hazard statement means a phrase assigned to a hazard class and category that describes the nature of the hazards of a hazardous substance or mixture, including, where appropriate, the degree of hazard;

Measurement of the concentration of air contaminants at the workplace. Measurements may be used for measuring workers´ exposure or to study the concentration of air contaminants at the workplace, e.g. leakages, identification of sources emitting air contaminants and evaluation of the effectiveness of local exhausts as a basis for decisions about what measures should be taken. Depending on which substance is to be measured, different kinds of measuring equipment are available. 

Hazard pictogram means a graphical composition that includes a symbol plus other graphic elements, such as a border, background pattern or colour that is intended to convey specific information on the hazard concerned;

The aim of occupational risk assessment is to protect workers’ health and safety. Risk assessment includes identifying risks, evaluating how severe the risk is and deciding if there is a need to take action to reduce the risk.
Under health and safety laws, all employers must carry out regular risk assessment.

SDS provide information about the properties of a chemical product, its hazards, and instructions for handling, disposal and transport, first-aid, fire-fighting and safety measures to reduce exposure. The information in SDS is needed to understand the risks and know how to handle the chemical product safely.

PPE means:

(a) equipment designed and manufactured to be worn or held by a person for protection against one or more risks to that person's health or safety;

(b) interchangeable components for equipment referred to in point (a) which are essential for its protective function;

(c) connexion systems for equipment referred to in point (a) that are not held or worn by a person, that are designed to connect that equipment to an external device or to a reliable anchorage point, that are not designed to be permanently fixed and that do not require fastening works before use;

Wszelkie środki mające na celu zmniejszenie narażenia na substancje niebezpieczne poprzez rozwiązania organizacyjne (np. zmniejszenie liczby pracowników w obszarach narażonych na zagrożenie)

Wszelkie środki mające na celu zmniejszenie narażenia na substancje niebezpieczne przy użyciu urządzeń technicznych

All measures that aim at increasing safety and health. Measures may either reduce the generation of dangerous substances or reduce the risk of exposure. 

Zastąpienie substancji niebezpiecznej, produktu chemicznego lub procesu skutkującego powstaniem substancji niebezpiecznych rozwiązaniem bardziej bezpiecznym