© IStockphoto / ismagilov
Id-diġitalizzazzjoni qed tbiddel id-dinja tax-xogħol b’mod rapidu u tirrikjedi soluzzjonijiet ġodda u aġġornati dwar is-saħħa u sigurtà fuq il-post tax-xogħol (OSH). Il-programm ta’ riċerka tal-Aġenzija Ewropea għas-Sigurtà u s-Saħħa (EU-OSHA) għandu l-għan li jipprovdi lil dawk li jfasslu l-politika, lir-riċerkaturi u lill-postijiet tax-xogħol informazzjoni affidabbli dwar l-impatti potenzjali tad-diġitalizzazzjoni fuq l-OSH, sabiex ikunu jistgħu jieħdu azzjoni f’waqtha u effettiva biex jiżguraw li l-ħaddiema jkunu sikuri u b’saħħithom.
L-emerġenza ta’ teknoloġiji bħall-intelliġenza artifiċjali (IA), il-big data, ir-robotika kollaborattiva, l-internet tal-oġġetti, l-algoritmi, il-pjattaformi tax-xogħol diġitali u, fl-istess ħin, żieda importanti fil-popolazzjoni li taħdem mill-bogħod iġibu opportunitajiet għall-ħaddiema u għall-impjegaturi iżda wkoll sfidi u riskji ġodda għall-OSH. L-indirizzar tal-isfidi u r-riskji u l-massimizzazzjoni tal-opportunitajiet jiddependi minn kif it-teknoloġiji jiġu applikati, ġestiti u rregolati fil-kuntest tax-xejriet soċjali, politiċi u ekonomiċi.
Filwaqt li tibni fuq l-istudju ta’ prospettiva tagħha dwar id-diġitalizzazzjoni u l-OSH, l-EU-OSHA qed tmexxi proġett ta’ riċerka “Ħarsa ġenerali lejn l-OSH” (2020-2023) biex tipprovdi informazzjoni fil-fond għall-politika, il-prevenzjoni u l-prattika fir-rigward tal-isfidi u l-opportunitajiet tad-diġitalizzazzjoni fil-kuntest tal-OSH.
Dan jiffoka fuq l-oqsma li ġejjin:
- Ir-robotika avvanzata u l-intelliġenza artifiċjali
-
Is-sistemi bbażati fuq l-IA u r-robotika avvanzata qed jittrasformaw il-mod kif ix-xogħol tal-bniedem jitfassal u jitwettaq. Sistemi bħal dawn li huma inkorporati (pereżempju, ir-robotika) jew mhux inkorporati (pereżempju, applikazzjonijiet intelliġenti) huma kapaċi jwettqu azzjonijiet – b’xi grad ta’ awtonomija – biex iwettqu kompiti fiżiċi jew konjittivi u jiksbu għanijiet speċifiċi.
Dan għandu implikazzjonijiet pożittivi sinifikanti, mhux biss f’termini ta’ produttività tan-negozju iżda wkoll għall-OSH. Pereżempju, il-ħaddiema jistgħu jitneħħew minn ambjenti u kompiti perikolużi, u l-ammont ta’ xogħol jista’ jiġi ottimizzat. Sistemi bħal dawn jistgħu jwettqu l-kompiti repetittivi ta’ riskju għoli jew mhux kreattivi, li huma assoċjati ma’ għadd ta’ riskji tradizzjonali u emerġenti tal-OSH, filwaqt li jħallu l-kompiti ta’ riskju baxx u l-kontenut produttiv jew saħansitra kreattiv ta’ impjieg għall-ħaddiema.
Madankollu, jeżistu u jeħtieġ li jiġu indirizzati għadd ta’ sfidi għall-OSH fir-rigward tal-użu ta’ dawn is-sistemi bbażati fuq l-IA fuq il-post tax-xogħol, li prinċipalment joriġinaw mill-interazzjoni ta’ sistemi bħal dawn mal-ħaddiema, bħal kolliżjonijiet mhux mistennija, dipendenza żejda u oħrajn, iżda relatati wkoll ma’ aspetti psikosoċjali u organizzattivi.
Ir-riċerka f’dan il-qasam tidentifika u tiddiskuti l-opportunitajiet kif ukoll l-isfidi u r-riskji assoċjati mal-użu ta’ sistemi avvanzati tar-robotika u bbażati fuq l-IA għall-awtomatizzazzjoni tal-kompiti, kemm fiżiċi kif ukoll konjittivi, filwaqt li tenfasizza għadd ta’ kwistjonijiet addizzjonali inkluż l-interazzjoni bejn il-bniedem u l-magna u l-fiduċja.
- Il-ġestjoni tal-ħaddiema permezz tal-intelliġenza artifiċjali
-
It-teknoloġiji tal-IA u diġitali wasslu għal forom ġodda ta’ ġestjoni tal-ħaddiema. Għall-kuntrarju ta’ forom ta’ ġestjoni preċedenti li jiddependu l-aktar minn superviżuri umani, il-ġestjoni tal-ħaddiema bl-użu tal-IA tirreferi għal sistemi u għodod ta’ ġestjoni ġodda li jiġbru data f’ħin reali dwar l-imġiba tal-ħaddiema minn diversi sorsi bl-għan li jinfurmaw lill-maniġment u jappoġġaw deċiżjonijiet awtomatizzati jew semiawtomatizzati bbażati fuq algoritmi jew forom aktar avvanzati ta’ IA.
Ir-riċerka f’dan il-qasam tidentifika u tiddiskuti l-opportunitajiet provduti minn dawn is-sistemi l-ġodda għall-ġestjoni bbażata fuq l-IA, peress li jistgħu jappoġġaw deċiżjonijiet immirati lejn it-titjib tal-OSH fuq il-post tax-xogħol meta jinbnew u jiġu implimentati b’mod trasparenti u l-ħaddiema jiġu infurmati u kkonsultati.
Ir-riċerka tidentifika u tiddiskuti wkoll l-isfidi u r-riskji legali, regolatorji, etiċi u tal-privatezza, kif ukoll it-tħassib għall-OSH, b’mod partikolari f’termini ta’ fatturi ta’ riskju psikosoċjali li jirriżultaw ukoll minn dawn il-forom ġodda ta’ monitoraġġ u ġestjoni tal-ħaddiema.
- Xogħol fuq il-pjattaformi diġitali
-
Ix-xogħol fuq il-pjattaformi diġitali huwa x-xogħol kollu mħallas, provdut permezz ta’ jew fuq, jew medjat minn pjattaforma online, jiġifieri, suq online li jopera fuq teknoloġiji diġitali li jiffaċilitaw it-tqabbil tad-domanda għax-xogħol u l-provvista tiegħu. Ix-xogħol provdut permezz tal-pjattaformi jista’ jkun varjat ħafna: dan jista’ jinvolvi kompiti kumplessi jew sempliċi, kompiti konjittivi jew manwali, u jista’ jiġi pprovdut online u jkun kompletament virtwali, jew fuq il-post u jiġi pprovdut personalment.
Ix-xogħol fuq il-pjattaformi diġitali jġib opportunitajiet ta’ impjieg lill-ħaddiema f’żoni ġeografiċi fejn tali opportunitajiet huma nieqsa jew lil gruppi emarġinati ta’ ħaddiema, iżda jinvolvi wkoll għadd ta’ sfidi u riskji għall-OSH tal-ħaddiema li jeħtieġ li jiġu indirizzati.
Il-proġetti ta’ riċerka fil-qasam tax-xogħol fuq il-pjattaformi għandhom l-għan li:
- janalizzaw u jiddiskutu l-opportunitajiet, l-isfidi u r-riskji tax-xogħol fuq il-pjattaformi;
- jidentifikaw tipi ta’ xogħol fuq il-pjattaformi u r-riskji u l-opportunitajiet relatati;
- jidentifikaw eżempji ta’ politiki għall-prevenzjoni tar-riskji tal-OSH għall-ħaddiema tal-pjattaformi; u
- jappoġġaw l-iżvilupp ta’ għodod prattiċi għall-prevenzjoni tal-OSH.
- Sistemi diġitali intelliġenti
-
Sistemi ta’ monitoraġġ ġodda għas-sigurtà u s-saħħa tal-ħaddiema, bħal apps tal-ismartphone, apparati li jistgħu jintlibsu, kameras ta’ monitoraġġ mobbli jew droni, nuċċalijiet intelliġenti, applikazzjonijiet ibbażati fuq l-ICT u Tagħmir Protettiv Personali intelliġenti jiġu żviluppati bl-għan li jimmonitorjaw u jtejbu l-OSH. Dawn jistgħu jintużaw, pereżempju, bl-għan li jiġi mmonitorjat l-istat fiżjoloġiku jew mentali tal-ħaddiema, bħal-livell ta’ stress, għeja, viġilanza u rata tal-qalb, kif ukoll il-pożizzjoni u l-moviment tal-ġisem, biex tiġi mmonitorjata l-lokalizzazzjoni tal-ħaddiema f’żoni perikolużi, jingħataw struzzjonijiet lill-ħaddiema, jew jiġu allertati l-maniġers tal-ħaddiema jew saħansitra s-servizzi ta’ emerġenza. Minbarra l-opportunitajiet tagħhom għall-OSH, hemm tħassib ukoll, pereżempju relatat mal-privatezza tad-data, kwistjonijiet ta’ responsabbiltà, effikaċja u standardizzazzjoni.
F’dan l-istudju nivvalutaw l-implikazzjonijiet tagħhom billi nanalizzaw it-tipi ta’ sistemi ta’ monitoraġġ (teknoloġiji) ġodda, l-użu tagħhom (pereżempju, l-appoġġ għall-konformità mal-OSH, l-infurzar jew it-taħriġ effettiv), u l-isfidi u l-opportunitajiet tal-OSH assoċjati mal-implimentazzjoni u t-tfassil tagħhom. Tingħata wkoll ħarsa ġenerali lejn ir-riżorsi fuq il-post tax-xogħol (pereżempju, il-kodiċijiet ta’ prattika, il-politiki fil-livell tal-kumpaniji, ir-rakkomandazzjonijiet, il-gwida, il-protokolli u t-taħriġ).
L-istudju jikkonsisti minn studju ta’ evalwazzjoni, intervisti u studji fuq il-post. Fl-2023, se jiġi organizzat workshop ta’ livell għoli biex jiġu kkonsolidati s-sejbiet.
- Xogħol mill-bogħod
-
Ix-xogħol mill-bogħod huwa kwalunkwe tip ta’ arranġament għax-xogħol li jinvolvi l-użu ta’ teknoloġiji diġitali biex wieħed jaħdem mid-dar jew b’mod aktar ġenerali lil hinn mill-bini tal-impjegatur jew f’post fiss. Ix-xogħol mill-bogħod iġib miegħu opportunitajiet, sfidi u riskji, li ta’ min wieħed iżomm f’moħħu meta jqis żviluppi futuri, inklużi l-implikazzjonijiet għad-dimensjonijiet tal-ġeneru u d-diversità tal-forza tax-xogħol, u l-impatt differenti fost is-setturi u l-okkupazzjonijiet, flimkien mat-teknoloġiji ġodda u emerġenti, inklużi r-realtà awmentata u r-realtà virtwali, li mistennija jkollhom rwol biex jagħmlu x-xogħol mill-bogħod disponibbli għal għadd akbar ta’ negozji u ħaddiema.
Għadd ta’ proġetti f’dan il-qasam, li jibnu wkoll fuq riċerka preċedenti tal-EU-OSHA, ifasslu l-opportunitajiet, l-isfidi u r-riskji ta’ xogħol mill-bogħod, u għandhom l-għan li jżidu s-sensibilizzazzjoni fost il-ħaddiema li jaħdmu mill-bogħod, l-impjegaturi u partijiet ikkonċernati rilevanti oħra.
Il-Kampanja tal-EU-OSHA dwar il-Postijiet tax-Xogħol li jġibu ’l Quddiem is-Saħħa għal Xogħol sigur u li jippromwovi s-saħħa fl-era diġitali, ta’ bejn l-2023 u l-2025, tqajjem sensibilizzazzjoni dwar id-diġitalizzazzjoni u l-OSH u tipprovdi riżorsi aktar prattiċi.